Strefy czystego transportu – droga do zrównoważonej mobilności?

Strefy czystego transportu to ograniczenie emisji spalin w miastach

Duże miasta i aglomeracje mają potężny problem z zanieczyszczeniem powietrza pochodzącym z silników spalinowych. Podwyższone stężenia pyłów zawieszonych, emitowanych głównie przez stare pojazdy z silnikami Diesla oraz tlenki azotu to efekt poruszania się po miastach tysięcy pojazdów. Światowa Agencja Badań nad Rakiem uznała w 2012 roku spaliny pochodzące z silników Diesla za rakotwórcze. Również tlenki azotu wpływają niekorzystnie na nasze zdrowie – zaostrzają przebieg astmy i mogą podnosić ciśnienie, co przekładać się może na wzrost liczby udarów. 

Aby ograniczyć szkodliwy wpływ spalin wywołanych nadmiernym ruchem samochodów, władze miast mają możliwości prawne ograniczające ruch samochodów w miastach: ustanowienie Stref Czystego Transportu, podniesienie opłat parkingowych oraz pobieranie opłat za wjazd do centrów miast.

 Strefa czystego transportu to taki obszar miasta, do którego wjeżdżać mogą mogą tylko samochody spełniające te normy emisji spalin (np. Euro 4 i wyższe), które zostaną zapisane w odpowiednim dokumencie przyjętym przez władze lokalne. O wielkości SCT i normach jakie muszą spełniać pojazdy wjeżdżające do strefy decyduje gmina. Najczęściej oznacza to, że do SCT nie mogą wjeżdżać tylko najstarsze i najmocniej zanieczyszczające pojazdy. 

W unii Europejskiej istnieje obecnie już ponad 300 takich stref. Jako pierwsze miasto w Polsce SCT wprowadził Kraków. W Stolicy zapowiedziano utworzenie takiej strefy od 1 lipca 2024 roku.

 Wbrew obawom po SCT mogą więc jeździć swobodnie różne rodzaje pojazdów – w tym z napędem benzynowym i dieslowskim. Istotne jest jednak, by wykluczono ze strefy niewielki odsetek najstarszych kopcących pojazdów. Z badań przeprowadzonych w Warszawie wynika, że samochody sprzed 2005 roku, czyli 18-latki, stanowiące 17% ruchu w stolicy odpowiadają aż za 52% emisji pyłów pochodzących ze spalin. Po wprowadzeniu takiej strefy w Berlinie władze tego miasta szacują, że emisja zanieczyszczeń z pojazdów spadła o 50%. Wydaje się więc, że zarówno doświadczenia europejskich miast jak i prognozy spadku zanieczyszczenia dla Warszawy dają mieszkańcom miast ze Strefą Czystego Transportu szansę na oddychanie czystym i zdrowym powietrzem. 

W pierwszej w Polsce SCT w Krakowie wymogi zaczną obowiązywać od 1 lipca 2024 r., a jej pełna wersja – dwa lata później, tj. od 1 lipca 2026 r. Do SCT będą mogły wjechać wszystkie pojazdy, które spełnią wymogi zapisane w uchwale. To zarówno samochody z silnikami benzynowymi, diesla, hybrydy czy z instalacjami LPG. Warunkiem wjazdu będzie to, aby silnik spełniał odpowiednią normę emisji spalin. W zapisach ujęto również wiele wyjątków.

Zdjęcia Freepik

Regulacje prawne umożliwiające tworzenie Stref Czystego Transportu.